തദ്ദേശ സ്വയം ഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ - ഒരു വിവരണം

തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടക്കുന്ന ഈ അവസരത്തിൽ തദ്ദേശ സ്വയം ഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ഘടനയും അവയുടെ പ്രവർത്തന രീതിയും എന്താണെന്ന് നോക്കാം.

തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ: ഘടനയും അധികാര വിഭജനവും

ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ 73-ഉം 74-ഉം ഭേദഗതികൾ വഴി ശക്തിപ്പെടുത്തിയ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ (Local Self-Government Institutions) ഇന്ത്യൻ ജനാധിപത്യത്തിൻ്റെ ഏറ്റവും താഴേത്തലത്തിലുള്ള ഭരണ സംവിധാനമാണ്. ഭരണപരമായ സൗകര്യത്തിനായി ഈ സ്ഥാപനങ്ങളെ ഗ്രാമീണ തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങൾ (പഞ്ചായത്ത് രാജ്) എന്നും നഗര തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങൾ (മുനിസിപ്പൽ സ്ഥാപനങ്ങൾ) എന്നും രണ്ടായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു.

1. ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് (Grama Panchayat)

ഗ്രാമീണ തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ത്രിതല സംവിധാനത്തിലെ ഏറ്റവും താഴത്തെയും അടിസ്ഥാനപരവുമായ തലമാണിത്. ഒരു ഗ്രാമത്തിൻ്റെയോ ചിലപ്പോൾ അടുത്തടുത്തുള്ള ചെറിയ ഗ്രാമങ്ങളുടെയോ ഭരണനിർവ്വഹണമാണ് ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് നടത്തുന്നത്. പ്രാദേശിക തലത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ജനങ്ങളുമായി നേരിട്ട് സംവദിക്കുന്ന സ്ഥാപനമാണിത്.

പ്രധാന ചുമതലകൾ:

അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ: ഗ്രാമീണ റോഡുകൾ, കുടിവെള്ള വിതരണം, തെരുവ് വിളക്കുകൾ എന്നിവയുടെ പരിപാലനം.

ക്ഷേമ പ്രവർത്തനങ്ങൾ: കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുടെ ക്ഷേമ പദ്ധതികൾ, ഉദാഹരണത്തിന് ലൈഫ് മിഷൻ, തൊഴിലുറപ്പ് പദ്ധതി എന്നിവയുടെ നടത്തിപ്പും ഗുണഭോക്താക്കളെ കണ്ടെത്തലും.

പൊതുജനാരോഗ്യം: ശുചീകരണം, മാലിന്യ സംസ്കരണം, പ്രാഥമികാരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങളുടെ മേൽനോട്ടം.

രജിസ്ട്രേഷൻ: ജനന-മരണ രജിസ്ട്രേഷൻ നടത്തുക.

ഭരണപരമായ വിഭജനം: ഭരണപരമായ സൗകര്യത്തിനായി ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിനെ ചെറിയ പ്രദേശങ്ങളായ വാർഡുകൾ ആയി വിഭജിക്കുന്നു. ഓരോ വാർഡിനെയും പ്രതിനിധീകരിച്ച് ഒരു വാർഡ് മെമ്പർ (അംഗം) തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്നു.

2. ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത് (Block Panchayat)

ഗ്രാമീണ തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ത്രിതല സംവിധാനത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ അഥവാ ഇടനിലയിലുള്ള സ്ഥാപനമാണ് ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത്. പല ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകൾ ചേർന്ന ഒരു വികസന ബ്ലോക്കിൻ്റെ ഭരണമാണ് ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്തിൻ്റെ ചുമതല. ഇത് ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകൾക്ക് മുകളിലുള്ള ഒരു ഏകോപന സ്ഥാപനമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

പ്രധാന ചുമതലകൾ:

ഏകോപനം: ബ്ലോക്കിന് കീഴിലുള്ള ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകളുടെ വികസന പദ്ധതികൾക്ക് സാങ്കേതികവും സാമ്പത്തികവുമായ പിന്തുണ നൽകുകയും അവയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഏകോപിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുക.

വിഭവ വിതരണം: വിവിധ സർക്കാർ വകുപ്പുകളിൽ നിന്നുള്ള വികസന ഫണ്ടുകൾ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകൾക്ക് വിതരണം ചെയ്യുന്നതിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

പൊതു പദ്ധതികൾ: പല ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകൾക്ക് പൊതുവായി പ്രയോജനപ്പെടുന്ന ഇടത്തരം വലിപ്പത്തിലുള്ള പദ്ധതികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്യുകയും നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്യുക.

3. ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് (District Panchayat)

ഗ്രാമീണ തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ത്രിതല സംവിധാനത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന തലമാണ് ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത്. ഒരു ജില്ലയിലെ മുഴുവൻ ഗ്രാമീണ മേഖലയുടെയും വികസനത്തിന് ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നു. ജില്ലയുടെ മൊത്തത്തിലുള്ള വികസനത്തിന് ആവശ്യമായ വലിയ പദ്ധതികളാണ് പ്രധാനമായും ഇവരുടെ ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രം.

പ്രധാന ചുമതലകൾ:

മേൽനോട്ടം: ജില്ലയിലെ ഗ്രാമ-ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്തുകളുടെ പദ്ധതികളുടെയും പ്രവർത്തനങ്ങളുടെയും മേൽനോട്ടം വഹിക്കുകയും അവയ്ക്ക് ആവശ്യമായ ധനസഹായം നൽകുകയും ചെയ്യുക.

വലിയ വികസനം: ജില്ലയിലെ പ്രധാന റോഡുകൾ, വലിയ ജലസേചന പദ്ധതികൾ, ജില്ലാ തലത്തിലുള്ള ആരോഗ്യ-വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ എന്നിവയുടെ ഭരണവും വികസനവും.

ആസൂത്രണം: ജില്ലയുടെ വാർഷിക വികസന പദ്ധതികൾക്ക് അന്തിമരൂപം നൽകുന്നതിൽ നിർണ്ണായക പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

4. നഗരസഭ (Municipality)

നഗര തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നതും എന്നാൽ വൻ നഗരമല്ലാത്തതുമായ പ്രദേശങ്ങളുടെ ഭരണത്തിനായി രൂപീകരിച്ചിട്ടുള്ള സ്ഥാപനമാണ് നഗരസഭ. ജനസംഖ്യയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ, സാധാരണയായി ഒരു ലക്ഷത്തിൽ താഴെ ജനസംഖ്യയുള്ള പട്ടണങ്ങളാണ് നഗരസഭകളായി അറിയപ്പെടുന്നത്. സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ, വരുമാനം, ജനസാന്ദ്രത എന്നിവയും നഗരസഭ പദവി നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ പ്രധാന ഘടകങ്ങളാണ്.

പ്രധാന ചുമതലകൾ:

നഗര സൗകര്യങ്ങൾ: നഗരത്തിലെ റോഡുകളുടെയും പാലങ്ങളുടെയും പരിപാലനം, ഡ്രെയിനേജ് സംവിധാനങ്ങൾ, പൊതു കമ്പോളങ്ങൾ.

പൊതുജനാരോഗ്യം: മാലിന്യ സംസ്കരണം, പൊതു ശുചിത്വം, പൊതുജനാരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങളുടെ നടത്തിപ്പ്.

നിയന്ത്രണം: കെട്ടിട നിർമ്മാണങ്ങൾക്കും നഗരത്തിലെ വ്യാപാര സ്ഥാപനങ്ങൾക്കും ലൈസൻസ് നൽകുക, നികുതി പിരിക്കുക.

ഭരണപരമായ വിഭജനം: നഗരസഭയെ കൗൺസിലർമാർ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന വാർഡുകൾ ആയി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു.

5. കോർപ്പറേഷൻ (Municipal Corporation)

നഗര തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്നതും വലുതുമായ ഭരണ സംവിധാനമാണ് കോർപ്പറേഷൻ. സാധാരണയായി ഒരു ലക്ഷത്തിലധികം ജനസംഖ്യയുള്ളതും ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ളതുമായ വൻ നഗരങ്ങളെയും മെട്രോപൊളിറ്റൻ പ്രദേശങ്ങളെയും ആണ് കോർപ്പറേഷനുകളായി ഉയർത്തുന്നത്. കൂടുതൽ വിഭവങ്ങളും വലിയ അധികാര പരിധിയും കോർപ്പറേഷനുകൾക്ക് ലഭിക്കുന്നു.

പ്രധാന ചുമതലകൾ:

വിശാലമായ സൗകര്യങ്ങൾ: നഗരസഭയുടെ എല്ലാ ചുമതലകൾക്ക് പുറമെ, വൻതോതിലുള്ള പശ്ചാത്തല സൗകര്യ വികസനം (ഉദാഹരണത്തിന്, മെട്രോ/ബസ് ഗതാഗതം, വലിയ ജലവിതരണ പദ്ധതികൾ, സങ്കീർണ്ണമായ മാലിന്യ സംസ്കരണ പ്ലാന്റുകൾ) നടപ്പിലാക്കുക.

നഗരാസൂത്രണം: നഗര വികസനത്തിനായി ദീർഘകാല പദ്ധതികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്യുക.

ഉന്നത മേൽനോട്ടം: കോർപ്പറേഷൻ്റെ ഭരണസമിതിയെ കൗൺസിൽ എന്നും അംഗങ്ങളെ കൗൺസിലർമാർ എന്നും വിളിക്കുന്നു. ഇവരെല്ലാം വാർഡുകളെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നു. കോർപ്പറേഷന്റെ തലവൻ മേയർ ആണ്.

ഈ സ്ഥാപനങ്ങളെല്ലാം ചേർന്ന് പ്രാദേശിക തലത്തിൽ ജനകീയ ഭരണം സാധ്യമാക്കുകയും, ജനങ്ങളുടെ ആവശ്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് വികസന പദ്ധതികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്യുകയും നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.